zwierzaki

paulu$

Śpiew

Przed końcem lata, kiedy ptaki skończą pierzenie, umieszczamy młode samce w osobnych, pojedynczych klatkach. Przy nauce śpiewu bardzo ważny jest ptak nauczyciel. Powinien to być dobry śpiewak, ptak dwu- trzyletni, tej samej krwi, co młode ptaki, a najlepiej, jeżeli jest to ojciec szkolonych samców. Klatkę nauczyciela umieszczamy naprzeciwko klatek młodych śpiewaków. Po 2-3 dniach młode ptaki zaczynają nucić, a po 5-6 śpiewać. W tym momencie należy poszczególne klatki z kanarkami oddzielić od siebie, tak, aby ptaki wzajemnie się nie widziały. Do tego celu możemy wykorzystać blaszane płytki, kartony, deszczułki. Najlepiej sprawdzają się specjalne klatki szkoleniowe. Nie widząc się nawzajem ptaki zaczynają śpiewać. Nieudolnych uczniów należy oddzielić od reszty ptaków, najlepiej do innego pomieszczenia, tak, aby młode kanarki śpiewające poprawnie nie słyszały śpiewu wadliwego. W tym momencie możemy przejść do kolejnego etapu nauki śpiewu. Zaciemniamy klatki ciemnym, zielonym materiałem: -, aby ptaki nie widziały osób znajdujących się w pomieszczeniu i nie urywały śpiewu; -, aby ograniczyć intensywność ich śpiewu; - aby wsłuchiwały się w śpiew nauczyciela. Dwa, trzy razy dziennie w ciągu dnia odsłaniamy klatki na krótki czas, po to ażeby ptaki się nakarmiły i zapoznały z otoczeniem. Z końcem października zaczyna się etap właściwego szkolenia młodych, częściowo rozśpiewanych samców. W różnych porach dnia, dwa razy dziennie, na 30 minut wyjmujemy po 4 klatki i ustawiamy na stole jedną na drugiej. Klatki ze śpiewakami ustawiamy w różnych miejscach i w różnym oświetleniu: sztucznym i naturalnym. Przyzwyczajamy w ten sposób kanarki do śpiewania w różnych warunkach o różnej porze na zamówienie". W ten sposób ćwiczymy ptaki do końca listopada. Jeżeli nasi śpiewacy biorą udział w wystawie, wówczas dwa tygodnie przed premierą przenosimy samce do_ klatek wystawowych, aby ptaki się do nich przyzwyczaiły. Dla ciekawych nauka śpiewu Jak gramatyka odgrywa dominującą rolę przy nauce języków ,tak w hodowli kanarków rozpoznanie śpiewu należy położyć na pierwszym miejscu , albowiem nasuwa ono wiele trudności, a nawet łatwo można wpaść w skrajność. Z entuzjazmem przeto należy powitać ukazanie się na półkach księgarskich przekładu dzieła Wilhelma Mullera z Siegburga, opracowanego przez znanego hodowcę, Antoniego Boreckiego. Podręcznik ten ,wzbogacający literaturę kanarczarską ,zasługuje na uznanie ,gdyż tłumacz starał się w dobitny sposób objaśnić znaczenie poszczególnych tur,dając przez to szerokiemu ogółowi możność zapoznania się ze śpiewem tych miłych śpiewaków, który jest jeszcze bardzo mało znany nie tylko wśród miłośników ,lecz także wśród hodowców kanarków. Wbrew trudnościom finansowym, jakie tamują obecnie publikację wszelkich płodów literackich,oby zawierający wiele cennego ,przekład niniejszy kroczył coraz szerszymi drogami i znalazł się w ręku każdego nie tylko miłośnika śpiewu ,lecz także hodowcy kanarków dając obfity plon.

UKŁAD TUR W ŚPIEWIE KANARKA.

Początek śpiewu od cichej "szwiry" {ćwierkania}przechodzi w średnio głęboką "dętkę" która ,wzmagając się ,przechodzi w basy. Z tych basów w pięknym połączeniu przechodzi w śpiew w głęboką i cudowną "dętkę" na której kanarek modulując takową ,dłużej się zatrzymuje i z niej przechodzi w dzwonek dęty ,miły i dobrze przeprowadzony, dołączając doń cudowne ładne oddzielnie zadęte "szokle",po nich następują wyżej w skali muzycznej postawione dzwonki i kończy kanarek arię śpiewu kilkoma zadęciami głębokiego fletu .Tak przeprowadzony śpiew czynił miłe wrażenie na słuchającym i doprowadzał do podziwiania i zachwycania się nim . Wyżej opisany śpiew już nie odpowiadał w chwili 3 wydania broszurki Mullera ,1927r. ,wymaganiom miłośników." Szwira" została uznana za głos karny. Starzy hodowcy, którzy znali przed 30 laty odmianę Bergmana ,mieli możność słyszenia pięknej "szwiry" i taka "szwira" jest w tekście opisana. Brzmiała ona miękko, szemrząco i nie można jej było odmówić piękna . W ogólności ,wyżej podanemu uszeregowaniu tur nic nie można by zarzucić o ile by autor pierwszy "WEISS" wysokie dzwonki nie umieścił między "szoklami" i gdyby opuścił "flety" i umieścił je po "szwirze". Różnica w położeniu w skali muzycznej między "szoklami" i "wysokim dzwonkiem" jest dla ucha za duża .Muller,dając do druku 3 wydanie w r.1927,jako długoletni hodowca przeczuł że modernistyczny do niedawna kierunek śpiewu niedługo się utrzyma i tego śpiewu sam nie opisał ,lecz zacytował dawną pracę WEISSA. Dziś ustalają się jeszcze w całym świecie kanarczanym nowe typy śpiewu kanarka Praca niniejsza ma służyć jako niezbędna nauka dla hodowców do rozpoznania śpiewu kanarka .Hodowca musi umieć każdą pojedynczą turę opisać ,teoretycznie ją opanować ,gdyż bez tego nazwanie tury i ocenienie jej jest niemożliwe .W nazwaniu i ocenieniu tury mamy dwojaki cel;;1,musi ona odpowiadać teoretycznym wymaganiom i 2,na zasadzie tego być ocenioną. Śpiew dzikiego kanarka jest podobny do śpiewu ciapaka. Zwiedzający Wyspy Kanaryjskie ,{ojczyznę kanarka dzikiego}stwierdzają ,że nic piękniejszego nie słyszeli gdy przeciwnie inni surowo oceniają ten śpiew i porównują go do świergotu gromady zięb. Te obydwa zapatrywania nie wytrzymują krytyki ,gdyż i między dzikimi kanarkami muszą być dobre i złe śpiewaki .Dar naśladowania głosów dzikiego kanarka ułatwił hodowcom uszlachetnienie jego śpiewu i podniesienie go na dzisiejsze wyżyny .Nikt nie może odmówić królowi rzeszy śpiewaków -słowikowi --pierwszeństwa ,lecz miłośnicy śpiewu szlachetnego kanarka przekładają śpiew kanarka nad śpiew słowika Śpiew słowika ,mimo jego piękności i pełnego brzmienia ,ma wiele głosów surowych ,które trudno nazwać pięknymi .Również i śpiew kanarka ma swe pieśni -głosy które byśmy chętnie zeń usunęli. W pełnym tego słowa znaczeniu idealnych śpiewaków nie ma ;;każdy znawca ma swoje wymagania w kierunku idealnego śpiewu. W śpiewie kanarka słyszymy laik pewną całość, która działa na jego ucho i nie zdaje sobie sprawy, że w śpiewie są pojedyncze tury, które brzmią pięknie i mniej dobrze . Wsłuchując się w śpiew , rozróżniamy w nim tury piękne ,czyli "dobre" i tury gorsze, czyli "karne". Pierwsze tury nadają wartość arii śpiewu, a drugie ją obniżają..

ŚPIEW KANARKA.

Opisanie śpiewu. W śpiewie kanarka rozróżniamy dwie grupy oddzielnych tur, i tak :

Do pierwszej gr. należą tury ciągłe, płynne, z dźwiękiem nie przerywanym zwane TURKOTAMI, rollende tur.

Do drugiej gr. należą TURY CIĘTE, czyli UDERZANE, składające się z oddzielnych dźwięków.

DO GRUPY TUR CIĄGŁYCH NALEŻĄ:

1. turkot dęty, zwany dętką, wartości 9..pkt.

2. basy,wartości do 9..pkt.

3. woda,czyli trele wodne ,wartości do 9..pkt

4. dzwonek perlisty,czyli turkot dzwonkowy ,wartości do 3..pkt.

DO TUR CIĘŻKICH NALEŻĄ

1. Dzwonek dęty, wartości do.....................6 pkt.

2. Szokiel,wartości do ..................................9 pkt.

3. Dzwonek,wartości do.................................3 pkt.

4. Flety,wartości do......................................6 pkt.

5. Tokowanie {glukotka} wartości do.......9 pkt

Prócz pkt. za głosy dodatnie otrzymuje kanarek za ogólne wrażenie śpiewu , harmonię,do3 pkt. Przed objaśnieniem poszczególnych tur musimy zatrzymać się na pojęciu o ich czystości . Pojęcie czystości głosów u wielu hodowców pozostawia wiele do życzenia . Często ,gdy kanarek śpiewa tury nosowe ,chrypliwie, rozwlekłe i bez dźwięku ,mówi się, że śpiew jest czysty. To wskazuje ,że o czystości śpiewu jeszcze pojęcia nie mamy .Tura śpiewu jest wtedy czysta, gdy odpowiada opisowi .Czysty śpiew jest wtedy ,gdy nie słychać w nim , w pojedynczych turach, żadnych przydźwięków, gdy całość brzmi mile dla ucha i gdy za duże błędy nie obniżają wartości śpiewu .I błąd może być czysty , np..."CIAP...."gdy jest najbardziej wyraźnie śpiewany Ostrzega się jednak przed chowem ptaków o bezwzględnie bezbłędnym śpiewie .Jest zupełnie złem, gdy samczyka o idealnie pięknych turach z powodu za wysokiego dzwonka ,udzieru lub gwizdu z hodowli wyrzucamy. Musimy na to uważać ,że wyrzucając z hodowli takiego ptaka ,mającego małe błędy ,wyrzucamy również i tury wysokowartościowe . Takie ptaki nadają się znakomicie na rozpłodników, chociaż nie można ich używać jako nauczycieli dla młodzieży. Znana przed kilkudziesięciu laty odmiana "TRUTA "zwyrodniał w kierunku śpiewu przez hodowcę o głosach bezbłędnych .Stąd wysnuwamy wniosek , że tury których wartość ujemną określamy na 0 lub 1.,są ściśle złączone z turami wysokowartościowymi, a doświadczenie nas uczy ,"ojciec" z błędami o wartości 2pkt. daje nam potomstwo w większości wypadków wykazujące w błędach najwyżej 0 ,czyli ślad tego błędu ,lecz dziedziczące tury wysokowartościowe. Zwyczajny rachunek nam to wykaże, co lepiej wystawić ,czy znakomitego śpiewaka, przedstawiającego wartość 29 pkt. z dwoma błędami , udzier na 0 .....dzwonek na 1.....,czy też ptaka bez błędów o turach średnich wartości 24pkt...... Kanarek pierwszy po odjęciu tylko 1pkt.karnego za dzwonek, przy otrzymaniu tylko 2 pkt. za ogólne wrażenie ,wyśpiewał nam 28 pkt. . ,zaś kanarek drugi przedstawia wartość , tylko ....24 pkt. ,czyli pierwszy kanarek jest wysokogatunkowym śpiewakiem 1 klasy ,drugi -zaledwie 2 pkt. wszedł do 1 klasy Zależnie od ilości pkt. dodatnich ,pozostałych po ewentualnym odjęciu pkt. karnych ,kanarki dzielimy na :

1. klasy od 71 do 90 pkt.

2. klasy od 51 do 70 pkt.

3. klasy od 31 do 50 pkt.

BRAKI NIŻEJ 30 NAJWYŻSZĄ NORMĄ DLA ŚPIEWU JEST 90 PKT. Osąd przeprowadza w zasadzie 3 sędziów ,a wyniki ich osądu sumuje się ,o ile zaś sądzi 1 sędzia ,wynik jego osądu mnoży się przez 3 . Opisując poszczególne tury i wsłuchując się w nie ,słyszymy różne dźwięki złożone z samogłosek i spółgłosek. W czystym śpiewie kanarka słyszymy samogłoski U , O , I , miękkie i niemieckie ,U ,UI , a w szoklu śmiejącym ,A. Ze spółgłosek słyszymy , R , pojedyncze ,RR ,L , BL , H , GL , K , I , G .Inne dźwięki są w głoskach karnych.

TURY CIĄGŁE PŁYNNE NA CZELE TUR DODATNICH STAWIAMY;

1. TURKOT DĘTY

Jest bezspornie najpiękniejszą i zarazem najtrudniejszą w hodowli turą i słusznie ,przy premiowaniu ta tura zdobywa największą ilość pkt. Im niżej i milej ona brzmi ,tym jest większej wartości .Musimy przyznać ,że każda inna tura ustępuje "dętce" i ona ,jako bardziej znana ,przez publiczność jest poszukiwana . Samogłoskami w "dętce" są głębokie I , U , O , U ,połączone przez pojedynczą spółgłoskę R i dżwięki te brzmią: RURURURU , RORORORO , RURURURU. R-----jest spółgłoską stałą dla wszystkich tur ciągłych z wyjątkiem wody . Laicy twierdzą ,że "dętka'' z początku brzmi na U tam ,gdzie dzwonek dęty kończy się na I , a ''dętka '' na UI głębiej .Laicy nie rozróżniają, czy tura jest ciągła ,czy cięta ,czy ona jest turkotem nieprzerwanym, czy dzwonkiem składającym się z szeregu pojedynczych uderzeń. Ci ''znawcy '' twierdzą ,że w ''dętce'' i dzwonku dętym nie ma spółgłosek ,że w ''dętce'' nie ma R ,a w dzwonku dętym L , i że ''dętka'' jest tylko głębiej w skali muzycznej położona od dzwonka dętego .Takie zapatrywania są błędne ,gdyz każdy wie ,że są różne dżwięki ,które nazywamy dzwonieniem . Mogą to być dzwoneczki ,dzwonki ,i dzwony ,a jednak wszystkie dzwonią . R miękkie jest charakterystycznym i niedostępnym brzmieniem dla ciągłej tury ,jaką jest ''dętka'' Wrażenie wartościowej ''dętki'' musi być pełne ,czyste ,miękkie i R musi być wyraźne , ale słyszane . Gdyby ''dętka'' straciła R, straciłaby charakter tury ciągłej , wtedy zależnie od wykonania byłaby ciągnącą lub nawet wyjącą. O ile ''dętka'' jest śpiewana w jednej wysokości skali muzycznej , nazywamy ją PROSTĄ ,o ile zaś kanarek w tej turze głos podnosi wyżej nazywamy ją WZNOSZĄCĄ SIĘ , o ile kanarek w ''dętce'' głos obniża nazywamy ją OPADAJĄCĄ . Opadanie i wznoszenie się głosu każdy łatwo odróżni od ''dętki falistej '' -----tej królowej ''dętek'' --gdzie głos obniża się i podwyższa wyrażnie ,czyli faluje . FALOWANIE to jest wyraźne i brzmienie jego jest podobne do dżwięku syreny fabrycznej ,gdzie głos odpowiednio do regulowania pary obniża się lub podwyższa Spółgłoska R w ''dętce ''falistej nie zanika ,lecz jest mniej wyrażna .Taka ''dętka'' czysta i ładnie falująca o niskim położeniu jest marzeniem każdego hodowcy .''Dętka'' na OE , O ,niemieckie ,jest mniej ładna ,gdyż brzmi nosowo . Często trafia się w hodowlach ,które znane są z tego ,że mają głębokie i faliste ''dętki'' ,że te stają się rozwlekłe ,zduszone ,szerokie i nosowe . Taki błąd daje się łatwo usunąć przez krzyżówkę z odmianą o ''dętce'' podobnej ,lecz wyżej postawionej. Trzeba zauważyć ,jak niewłaściwym jest określenie ,że dany ptak jest prymusem w ''dętce'',gdyż ktoś mógłby myśleć że poza turkotem dętym innych tur ptak nie śpiewa . O ile znowu mówi się ,że ''dętki'' są dobre , to rozumiemy ,że trele ,przy których kanarek nadyma gardziołek ,są bez zarzutu

2. BASY

Tak jak turkot dęty da się porównać do budynku śpiewu kanarka ,tak fundamentem tego śpiewu są basy. Basy nadają arii śpiewu kanarka dużo uroku . BASY --to głosy wydobyte z głębi piersi , o samogłóskach O , I , U . połączonych podwójną spółgłoską RR . Zaczyna tę turę kanarek od spółgłoski K lub G brzmi ona KORRORRORR , GORRORRORR , KURRURRURR , GURRURRURR. Basy na U ,wydają się często jakby były zmieszane z ''dętką'', o ile są pełne ,okrągłe i o miłym brzmieniu zwą je Niemcy -----HOHLKNORE------czyli basy dętkowe . Wartość tych basów jest odpowiednio wyższa . Przeciwnie basy ,gdzie słyszymy samogłóski A , E , lub O , E , Ó ,są mniej wartościowe ,a nawet błędne. Takie basy wskazują tylko, że są basami ,ale nie mogą one być cierpiane u 1 kl. śpiewaków .Są również basy rozlane ostre i w nich słyszymy potrójną spółgłoskę rrr i samogłoskę a lub e. Mamy i basy mokre , w których spółgłoski rrr są oddzielnie słyszane . Basy ostre przeciwnie są pozbawione miękkiego dżwięku . Dobre basy są głębokie ,wyraźne i z pełnej piersi wydobyte i nie brak im okrągłości i pełnego dżwięku . Nigdy głos basów nie może być zbliżony do głosu słyszanego przy piłowaniu drzewa lub nakręcania zegara , gdyż tym dżwiękom brak zaokrąglenia i są one trące ,trzeszczące ,a nigdy pełne i dżwięczne . Kanarek 1 kl. prócz dobrej ''dętki'' musi mieć i dobre basy. Są kanarki ,które śpiewają basy w kilku rodzajach i tonacjach -odpowiednio do właściwości danej hodowli . W odmianach ,które mają tokowanie z basem , w którym słychać przydżwięk glukotki . W odmianach wodnych -w basach jest przydżwięk wody . Jakikolwiek byłby bas , budowa jego musi być zbliżona do basu typowego , czyli pełna ,okrągła i o miłym dżwięku . Basy mogą być również faliste ,jakby złożone z poszczególnych fal ,o skali na dół wygiętej ,bez przerwy śpiewane ,lecz nie mogą stracić zasadniczych dżwięków basów.

3. DZWONEK PERLIST

Y Tura jest nieco podobna do ''dętki'' .Niewprawne ucho często uważa dzwonek perlisty za ''dętkę'' , błąd łatwo sprostować .gdyż tura ta ma stałą spółgłoskę I, które jako miękkie ipojedyńcze nie może być głęboko przeprowadzone .Tak w dzwonku perlistym jak i w ''dętce'' mamy stałą spółgłoskę ,R. Tura ta o zasadniczym brzmieniu na I, w połączeniu z płynnym , R ,bywa perlisto przeprowadzona . Na końcu tej tury słyszymy spółgłoskę L . IRI / RI /RI/RIRIRIRIL Przy ostrym wsłuchiwaniu się w tę turę słyszymy zasadnicze pojedyńcze i jeszcze drugie ,głębiej położone . Dzwonek perlisty słucha się ,gdy jest miękko i perliście śpiewany . Traci ta tura na wartości , o ile prócz wysokiego i słyszymy twardą i podwójną spółgłoskę rr i w tym wypadku zamiast miłych dzwoniących głosów ,słyszymy ostre ,krzykliwe dzwonienie . O ile ta tura jest śpiewana z otwartym dziobkiem , traci ona całą wartość .Dzwonek perlisty działa mile na ucho ,o ile ma brzmienie miękkie i mwtaliczne ,zbliżone do dzwonków srebrnych.

4 .WODA

Do tur ciągłych w pełnym tego słowa znaczeniu trele wodne nie należą gdyż brak tej turze charakterystycznej dla tur ciągłych spółgłoski r . Lecz ze względu na jej brzmienie ciągłe ,a nie oddzielne uderzenie ,zaliczamy tę turę do ciągłych. Swoje charakterystyczne brzmienie otrzymuje woda przez połączenie samogłosek u lub u z dwiema spółgłoskami bl . Te właśnie dwie spółgłoski bl ,nadają tej turze brzmienie wodnopodobne do szmeru strumyka górskiego , który szemrze , pluszcze wzmaga się i opada i ta tura brzmi podobnie jak;;BLUBLU BLUBLUBLU BLU. Przy czym w dalszym brzmieniu b zatraca się tak, że dżwięk ten słyszymy jak wyżej . Wyżej ceniona jest woda ,o ile jej samogłoska u przechodzi w u ,czyli;;BLUBLUBLU LULU. Z powodu zbyt łatwego wyradzania się ,turę tę hodowcy nie chętnie podtrzymuja ,gdyż przy hodowli tejtury potomstwo wykazuje w dalszych generacjach najbardziej niemiłe szeleszczące i płytkie tury ,albo też woda zalewa cały śpiew.

TURY CIĘTE , UDERZENIOWE

1. DZWONEK DĘTY

O ile dobrze wsłuchamy się ,to dzwonek dęty jest jedną z najpiękniejszych i najmilszych tur .Przy bardzo głębokich kanarkach często dzwonek dęty uważamy za ''dętkę'', chociaż w dzwonku dętym brak charakterystycznej spółgłoski r , na miejscu r mamy l ,która to spółgłoska jest właściwa dla dzwonków . Samogłoski w dzwonku są u , in , o, u , połączone ze spółgłoską l , Ta tura brzmi;;LULULULULULUI , LOLLOLLOLLOLLOL , LULLULLULLULLULLUL. Lepsze odmiany zmieniają samogłoskę u na o i taką zmianę nazywamy dzwonkiem dętym ,opadającym i wznoszącym się na skali muzycznej . Dzwonek dęty nie może być falisty , gdyż należy do tur ciętych a nie ciągłych . Sztaba żelazna np. może być falisto wygięta , gdyż jest całością , ale oddzielnie małe sztabki nie mogą być falisto ułożone , gdyż nie stanowią całości . Istnieją mniemania ,że dzwonek dęty jest turą ciągłą ,jednak musi być on turą ciętą ,gdyż dzwonienie składa się z poszczególnych uderzeń w dzwonek . Dzwonek dęty rozlany i rozwlekły nie znający się na śpiewie , uważają za szokla -to jest mylne , gdyż budowa szokla jest inna.

2. SZOKIEL.

Jest turą rzadką ,cięższą od wody do hodowli i jedyną w śpiewie kanarka ,która ani nie brzmi ciągle ,ani nie dzwoni ,lecz mimo tego ,że składa się z kilku uderzeń jest turą kołyszącą się .Tego kołysania nie wielu przestrzega . Celem położenia tamy błędom przy rozpoznawaniu szokla cytuję dosłownie ;''DIE SCHOCKEL HAT EINE SCHWINGENDE BEWEGUNG''. Gdy się w szokla wsłuchujemy ,słyszymy wyrażnie ,że głos ten ,chwiejąc się ,przechyla się niejako w jedną i drugą stronę . Samogłoski w szoklu są te same jak i w ''dętce''i w dzwonku dętym czyli ;U ,U,O i jedna jedyna spółgłoska H . Rzadziej trafia się samogłoska A ,gdy ją wyłącznie słyszymy ,mamy dawniej zwany szokiel śmiejący się . Przeprowadzenie szokla drogą kołysania się ,da się tylko uskutecznić przez spółgłoskę H .Błędem jest określenie szokla brzmieniem ;dododo, gogogo, gdyż spółgłoski d , i , g ,nie mogą dać wrażenia kołyszącego się i są one krótkie i silnie uderzane ,czy to językiem ,czy gardłem ,a tylko spółgłoska H,może być cieniowana ,czyli kołysząca się . Szokiel więc brzmi;;HOHOHOHO , HUHUHUHUHU , HUHUHUHU. Tylko jedynie spółgloska H ,przy odpowiednim przydechu może dać wrażenie kołyszące się i to właśnie wrażenie podnosi wartość szokla aż do 9pkt. .Często słyszy się szokiel w położeniu ''dętki'' , po dzwonku dętym i nie może bezpodstaw istnieje zapatrywanie ,że szokiel od dzwonka dętego . Często słyszymy po różnorakim dzwonku dętym dwa lub trzy uderzenia szokla . W tym wypadku tura ta nie została przeprowadzona , lecz tylko zaznaczona ,gdyż szokiel powinien składać się z conajmniej 5 do 6 uderzeń . Najbardziej cenne są szokle ,zaczęte średnio w skali muzycznej i opadające stopniowo w najniższe położenie . Wysokowartościowy szokiel -wg. oceny wszechświatowej musi być kołyszący się ,cięty ,czyli oddzielnie zadęty ,zaczynać się średnio w skali muzycznej ,dojść do najniższego położenia ,mieć wyrażną spółgłoskę H i najmniej być 5 razy uderzony . Taki szokiel uderzony sześć ,siedem lub więcej razy ,wyrażnie oddzielony,winien otrzymać wysoką ocenę . W podręcznikach niemieckich czytamy ,że w turze tej musi być dobrze oddzielone ," gut ,abgestetz," każde zadęcie . Obserwując kanarka np. w trelach dętych ,widzimy że gardziołek silnie nadęty drga tylko i mamy całą falę głosów .Przy szoklu widzimy przeciwnie , że do każdego wydania zadęcia szokla gardziołek nadyma się ,po wydaniu głosu opada ,by znów nadąć się przy następnym uderzeniu . To właśnie nadymanie i opadanie gardziołka powoduje oddzielne uderzenia . Dawny szokiel śmiejący się na A, różni się tym od obecnego, że śmiejący w szybkim tempie . Szokiel przypomina śmianie się synogarlic ,lecz różni się tym ,że każde pojedyńcze uderzenie jest oddzielne , a nie jak u synogorlic falą śmiechu . U synogorlic słychać wyrażnie '' ch'', zaś u kanarków tylko spółgłoskę ''h'' ,miękko lecz wyrażnie zaznaczoną . W najnowszych czasach mamy odmiany kanarków z szoklem różnie postawionym . Tura ta zaczyna się od głębokiego HU przechodzi w wyżej położone HO , a kończy się na HU lub odwrotnie HHUHUHUHUOHOHOHUHUHU LU , HUHUHUHUHUOHOHOHOHHUHUHUHU . Takie szokle ,tak w Niemczech ,jak i w Polsce są bardzo rzadkie i cenione

3. DZWONEK.

Jest mniej poszukiwaną turą ,gdyż nie harmonizuje z obecnie hodowanymi głębokimi odmianami . O metalicznym brzmieniu małego dzwoneczka , lekko kołyszącego się jest tura ta piękna i w tym wypadku zaliczamy ją do tur dodatnich .Samogłoską stałąprzy dzwonku jest I połączone ze spółgłoską L która to spółgłoska w końcu tury zatraca się i głos ten brzmi ;;LILILILILILI I I I I I , LILLILLILLILI I I I I ,.Tura ta czysta zbliżona do małego dzwoneczka upiększa śpiew kanarka i urozmaica go . Nie chętnie słyszymy dzwonek jako początek śpiewu , a szczególnie gdy tura ta jest za długa . W wyradzaniu się dzwonek daje brzydkie wadliwe tury , które mogą nawet dobrą odmianę szlachetnego turkota zdyskwalifikować . Jest zupełnie naturalne że odmiany rzeczywiście głębokie nie mogą posiadać ładnych dzwonków . W większości wypadków pdmiany głębokie mają dzwonki za silne i za głośne , ale sędzia nie ukarze rzeczywiście głębokiego ptaka za zbyt energicznie śpiewany dzwonek . Sędzia zawsze to powinien uwzględnić , gdyż ptak o turach niskich basowych nie jest w stanie przy dobrym przeprowadzeniu tur niskich równie dobrze przeprowadzić delikatny i łagodny dzwonek . Rzeczywiście dobre dzwonki były przed pół wiekiem w odmianach o głosach średnich i wysokich . Odmiany te miały również najładniejsze grzechotki .

4. FLETY

Podstawą są samogłoski J , O , U , U , AU ,,i spółgłoski D , T . Częściej jak 4-5 razy flet nie powinien brzmieć w jednym ciągu ; di-di-di -to -to -to -du -du -du du -du -tu -tu -tu -tu-tu -dau-dau-dau-dau itd. Flety na au są najcenniejsze ,również cenne są flety na ;u , o . o ile są miękko i mile przeprowadzone Wszystkie flety na o , oe , i .ze spółgłoskami ; s ,c ; są BŁĘDNE!!! O ile we flecie słyszymy przydżwięk spółgłoski n -mamy doczynienia z fletami nosowymi Najsilniej wyradzają się flety i dlatego największą troską każdego hodowcy jest ta tura . I dobre flety za często w arii powtarzane nie upiększają śpiewu kanarka . Piękne flety na końcu arii są marzeniem każdego hodowcy , gdyż jako zakończenie śpiewu są rzeczywiście pięknym finałem .

5 TOKOWANIE {GLUKOTKA }

turę tę hodują znawcy i miłośnicy , lecz rzadko słyszymy ją pięknie i mile przeprowadzoną . Stałą samogłoską tej tury jest u ,z przydżwiękiem wody w postaci bl, lub gl z, zakończeniem nie ostrą spółgłoską k ,czyli gluk , gluk , gluk lub bluk , bluk , bluk . U musi być pełne i wyraźne ,k, nie za twarde ,lecz wyraźne - takie tokowanie jest wysokowartościowe . O ile U,jest rozwlekłe i za wodniste tak że przechodzi w u,lub ue , a , k ,zatraca się -cała tura jest bezwartościowa . Tokowanie musi być piękne, oddzielone w umiarkowanym szybkim tempie 5- 6 razy uderzone najlepiej na końcu pieśni . Nie za często powtarzane tokowanie robi dobre wrażenie i podnosi wartość śpiewu kanarka ,lecz tura ta jest rzeczą gustu ,o ile jest jej za wiele ,pieśń kanarka staje się monotonną . Tokowanie specjalnie pielęgnowane w danej odmianie z pominięciem tur głównych nie można Wszystkie inne odmiany tokowania na ;DOK , DOK , TOK ,TOK , GOK , GOKGOK .;są zwyrodniałe i nie brane pod uwagę przy ocenie śpiewu kanarka . Koller . Tura ciągła , trójdżwięczna , lecz obecnie w śpiewie kanarka nie istniejąca .....

WSKAZÓWKI PRZY OCENIE ŚPIEWU.

Ocena śpiewu nie idzie jedynie po myśli dotychczas poisanych pojedyńczych tur co do budowy ich i formy , lecz również uwzględnia głębokość głosów w skali muzycznej i ogólne wrażenie śpiewu . Płytki ptak o ile on nawet prawidłowo przeprowadzi swój śpiew ,ale w tonacjach wysokich ,nie zasługuje nigdy na tak wysoką ocenę , jak ptak który śpiewa w tonacjach średnich ,głębokich i najgłębszych. Również ptaki o głosach słabych i delikatnych są mniej wartościowe od ptaków , które śpiewają z pełnej piersi i głos ich jest pełen życia i połysku . Przy ocenie śpiewu należy zwrócić uwagę ,czy dana tura długa czy krótka i na którym miejscu jest ona w arii śpiewu postawiona . Końcowo ocenia się całą harmonię śpiewu co do jej wrażenia ogólnego i wartości . I w tym wypadku , o ile ptak najpiękniejsze tury tylko zaznacza , a nie przeprowadza ich w całości , musi taki ptak być niżej oceniony od ptaka ,który całe tury przeprowadza O ile znów śpiewa pełną turę w kilku odmianach otrzymuje pkt. za najlepszą odmianę tej tury .

TURY UJEMNE KARNE

Pod turami karnymi rozumiemy takie tury ,którym brak dobrego brzmienia i dżwięku tj. które brzmią niemile dla ucha . O ile kanarek niema błędów zbyt rażących ,które go wyklyczają od premiowania ,to jednak wszystko to ,co w śpiewie kanarka razi nasze ucho ,musimy uznać za błąd i odpowiednio ukarać lub co najmniej danej tury z błędem nie oceniać . Brzydko brzmią spółgłoski ; w ,z , ss , i , s .Wszystkie tury śpiewane przez kanarka z otwartym dziobkiem są błędne. S

KALA POLSKA ROZRÓŻNIA ICH 7 i tak

WADLIWE DZWONKI-------------DO--------------------------------------6 PKT. KARNYCH

WADLIWE FLETY--------------------DO------------------------------------6 PKT.KARNYCH

WADLIWA WODA ------------------DO-------------------------------------6 PKT. KARNYCH

UDZIER, ZRZYT-----------------------DO-------------------------------------6 PKT. KARNYCH

TONY NOSOWE-----------------------DO-------------------------------------6 PKT. KARNYCH

GRZECHOTKI---------------------------DO-----------------------------------6 PKT.KARNYCH

NAWOŁYWANIA---------------------DO------------------------------------6 PKT. KARNYCH

Wykluczone są od premiowania kanarki tak zwane "CIAPAKI"; wydające głosy rażące ,brzmiące na cit , cip , ciap.

1.WADLIWE DZWONKI.

Do tych zaliczamy wszelkie rodzaje dzwonków ,które zależnie od brzmienia spółgłoski lub samogłoski ,brzmią niemile ,czyli płytko, wysoko ,ostro ,krzycząco lub nosowo .W nosowych dzwonkach słyszymy wyraźnie spółgłoskę N lub S i dzwonrk ten brzmi;nsinnsinnsin .Również złe są dzwonki ,które mają spółgłoskę E zamiast I. Płytki dzwonek w stosunku do innych dobrych głosów może mieć kanarek 1 kl. ,również i szpiczasty dzwonek jest dopuszczalny przy wysokowartościowych innych tura

2. WADLIWE FLETY.

Jest ich wiele rodzajów ,jak gwiżdżące ,wysokie ,szerokie , ostre ,i ciągnące się . Flety ciągnące są te ,które brzmią za długo , mają spółgłoskę =C i Z i brzmią cia ,zi ,ci ,si .Flety nosowe mają stałe dwie spółgłoski ns,.Flety nosowe należą do najbrzydszych błędów .Najniebezpieczniejszych i najłatwiej dziedziczonych . Kanarek 1kl. może mieć gwizdek wysoki przy innych turach wysokowartościowych , a 2 kl. gwizdek nosowy

3.WADLIWE WODY.

Tura wodna łatwo się wyradza i wszelkie zwyrodnienia niemile dla ucha tu zaliczamy , jak;; bla ,ble ,kle , kla , tle , itd.

4. UDZIER ZGRZYT

Głos ten brzmi niemile dla ucha , robi wrażenie pociągnięcia nożem po szkle i brzmi ;;cri , reszt , ratsz .Miękki udzier można kanarkowi 1 kl. nawet darować , o ile go wydał krótko jako przejście z jednej tury do drugiej. W ogólności udziery ostre należy usuwać . Przy najlepszym doborze rozpłodu , jednak mały udzierek pokolenie odziedziczy i tu musimy uważać , by ładnej i wysokowartościowej z powodu małego udzieru na o , z hodowli nie wyrzucać .

5.TONY NOSOWE

Te tury należy ,o ile mają charakterystyczne spółgłoski ns ,bezwzględnie karać , gdyż śpiew traci na wartości przy dżwiękach nosowych .Przy tych tych błędach winni sędziowie nawet całe 6 dozwolonych pkt. O ile chcielibyśmy jakiekolwiek tury naśladować ,przy dodaniu spółgłosek ns ,będą one brzmiały nosowo . Kanarek 1 kl. nie powinien mieć tur nosowych , wyjątek stanowi tak zwana ''dętka'' z nalotem nosowym

6.GRZECHOTKI

Sznara -to głos podobny do basu z samogłoską a , i spółgłoską sz , którą wyrażnie i ostro słyszymy .O ile kanarek krótko i nie ostro śpiewa .Brzmi ona ;sza , sza , może ją mieć kanarek 1 kl. przy dobrych innych turach . Szwira , ćwierkanie ,dawniej nawet tura dobra , brzmi ;;rsi , rsi , rsi , rsi , rse, rse , rse , rse , rse . Ta grzechotka , o ile jest cicho ,krótko i napoczątku pieśni śpiewana , gdy jest miła dla ucha , nie zasługuje na dużą karę . Przeciwnie ćwierkanie szerokie , rozlane na z , brzmiące na ;; rze , rze ,rze , rze i oe , rzo, rzo rzo , albo a , ae , rza , rza ,rza ,rza , rza , rza, jest ostro karane . U kanarków o najnowszych kierunkach śpiewu ćwierkanie zdarza się rzadko , chaciaż dawniej hodowano tę turę specjalnie . Tura ta, zależnie od przeprowadzenia ,może śpiew nawet najlepszej odmiany uczynić małowartościowym . Klekotanie ,chrapanie ,gęganie ,taecie w śpiewie kanarka należą również do grzechotek . Głosy te brzmią na ;;sisisisisi, lub rozwleklej ;;tattattattattatt , sassassassassass , tettettettettet , sessessesses. Głosy na ;ciap ,cit , szap , nie mogą być w żadnej hodowli cierpiane i na wystawach premiowane. Te ostatnie 3 wymienione tury błędne są bardzo zarażliwe i tak jak kąkol niszczy całe łany zboża , tak one z niszczyć mogą śpiew najszlachetniejszej odmiany turkota .

NAWOŁYWANIA

Wszelkiego rodzaju głosy, jakimi kanarki się nawołują , w arii śpiewu nie mogą być cierpiane u lepszych kanarków . Te głosy karne może mieć kanarek tylko 3 kl. Najlepszą wskazówką dla hodowców początkujących jest hodowla o głosach czystych , a unikanie tur z przydźwiękiem ,głosów fałszywych za wysokich ,klapiących , nosowych , ostrych , wodnistych ,gwiżdżących , zgrzytających ,urywanych tj. niemiłych dla ucha .Tu opisane tury dodatnie i ujemne są tylko szkieletem śpiewu kanarka. Jest wiele rodzajów tur pochodnych ,które ze względu na ich brzmienie różne od typowego tu nie mogą być opisywane . Opisywanie tych tur wprowadziłoby w błąd początkujących . By rozpoznanie śpiewu ułatwić ,unika się tu wszelkiego balstu ,który przeszkadzałby uczącemu się w rozpoznawaniu pojedynczych tur . Kto uważnie przestudiuje tę pracę , ten zrozumie ,że w hodowli i szkoleniu młodzieży musi zwracać uwagę na urozmaicanie śpiewu , głębokość w skali muzycznej , czystość i długość pojedynczych . I wszystko to pielęgnować, co się w tych określeniach mieści , o ile by nawet jakaś tura w tu wymienionym opisie nie była wyszczególniona czyli czyli była turą złożoną . Zaznaczam wyraźnie ,że nie wszyscy sędziowie z tym opisem mogą się zgodzić gdyż autor sam słyszał i hodował kanarki o śpiewie pięknym i mile brzmiącym , którego ocenienie było dla najtęższych sędziów twardym orzechem do zgryzienia .

POUCZENIE O PRZESŁUCHIWANIU KANARKÓW I ROBIENIA NOTATEK.

Konieczne jest robienie notatek przy przesłuchiwaniu młodzieży . Wszyscy hodowcy ,znający śpiew , robią notatki , a są one niezbędnie potrzebne dla hodowców początkujących lub uczących się rozpoznawania pojedynczych tur i z tą książeczką w ręku . O ile z początku z trudem jest samodzielne określenie tury śpiewanej przez kanarka winien on najpierw rozpoznać , gdzie daną turę zaliczyć , czy do tur ciągłych czy ciętych . O ile to zostało określone ,należy na zasadzie brzmienia samogłosek i spółgłosek określić strukturę danej tury . To ostatnie daje uczącemu się możność silnego wsłuchania się i rozpoznania tury na zasadzie jej brzmienia i przeprowadzenia . Wejrzenie w książeczkę ćwiczenie i wsłuchiwanie się ułatwi rozpoznanie pojedynczych tur . Takie samodzielne szkolenie się daje możność dyskusji w gronie kolegów -hodowców .Taką naukę winien zacząć każdy hodowca równocześnie z założeniem szkoły dla młodych kanarków i z postępem Spiewu swych wychowanków , notując sobie śpiew każdego kanarka , sam udoskonali się w rozpoznawaniu śpiewu .Z początku przesłuchujemy kanarki w regale zwracając uwagę na kilku śpiewaków i odnośnie do numeru klatki względnie obrączki kanarka robimy sobie notatki . Następnie wyjmujemy po dwa do czterech ptaków z regału szkolnego ,przenosimy je do innego pokoju i tam przesłuchujemy . Przy tym przesłuchaniu stawiamy klatkę na klatce , sami siadamy opodal ,by ,ptakom nie zasłaniać światła i wpatrując się w nie , słuchamy śpiewu . O ile kanarki pierwszego dnia nie zaśpiewają ,to przy drugim przesłuchaniu następnego dnia w10 do 15 min. po wystawieniu zaczną nucić . Mając ilość ptaków zmieniany co 0,5 godz. kolekcje 4-/ ptaki , , które chcemy przesłuchać ,a mając notatki ,znając śpiew i notując takowy ,sami możemy w domu określić ,co nasi pupile przy osądzie publicznym wyśpiewać nam mogą . Przesłuchanie winno odbywać się z początku przy świetle dziennym , póżniej przy sztucznym w różnych porach dnia tak , aby kanarek wyjęty z regału wprost w rękach zaczynał swój śpiew .

HODOWLA W CZYSTEJ KRWI I TEORIA DZIEDZICZENIA !!

Wiele rzeczy na ten temat napisano. Nie jest moim zdaniem w naukowej formie ten temat opracować , lecz chcę w słowach przystępnych podać moje 40-letnie doświadczenie w tym kierunku . W pierwszej lini musimy określić co to jest hodowla w czystej krwi danej odmiany . Hodowlą w czystej krwi - nazywamy hodowlę ,w której charakterystyczne cechy zewnętrzne lub właściwości wewnętrzne pewnej odmiany przez krzyżowanie ,odświeżanie krwi albo chów osobny staramy się podtrzymać lub ulepszyć . Dla hodowców , hodujących na kształt lub zabarwienie odnosi się to do kształtu i zabarwienia , dla hodowców idących po linii śpiewu , tylko śpiew ma w tym wypadku znaczenie . Krzyżówkę prowadzi się w ten sposób , że szlachetnego turkota łączy się ze zwyczajną samiczką . Takich krzyżówek należy unikać gdyż doprowadzenie do czystej krwi wymaga co najmniej 10----12 lat pracy . Odświeżanie krwi przeprowadza się w ten sposób ,że ptaki o takich samych turach , pochodzące z różnych hodowli łączy się ze sobą . Łączy się dalej te ptaki w dalszym pokrewieństwie , prowadzi się chów osobny w dalszym słowa tego znaczeniu . Hodując przez parę lat w ten sposób przez chów osobny , czyli krewniaczy , bez doprowadzenia krwi obcej ,prowadzi się chów w czystej krwi . Łącząc ojca z córką , matkę z synem albo rodzeństwo prowadzi się chów kazirodczy . Więc odświeżanie krwi albo chów osobny w dalszym pokrewieństwie są najlepszymi metodami w hodowli . Przed laty ,gdy nie tak silna była konkurencja na wystawach i konkursach śpiewu można było mówić o chowie w czystej krwi danej odmiany . W tych czasach były odmiany o nadzwyczaj pięknych wodach, basach ,dętkach ,i glukotkach i........więcej wśród hodowców miłośników tur czystych . W czasach ostatnich z małymi wyjątkami ,hodowało się w ten sposób ,żeby z każdej tury złapać część , by przy osądzie uzyskać jak największą ilość pkt. Dziś warunki się zmieniły typy odmian zaczynają się ustalać . Przez zaprowadzenie zamkniętych obrączek które są środkiem pomocniczym do prowadzenia księgi lęgów , każdy amator i hodowca może nabyć dobry materiał zarodowy bez obawy że przy kupnie matki nabędzie nie odpowiedni materiał . O ile więc hodowca chce jakąś dobrą turę do swojej hodowli przeszczepić , albo jakąś słabą turę np. basy ,poprawić , winien on sobie kupić parę samczyków i samiczek u hodowcy , którego kanarki mają podobny śpiew do jego własnych ptaków ,tj. śpiew jednakowo postawiony i jednakowo brzmiący , lecz z lepszym basem . Jednakowoż do odmiany dętek głębokich nie należy dodawać basów z odmiany wodnej . Obce samczyki łączy się z własnymi matkami , zaś własnych samczyków używa się do pokrycia obcych matek , im dłużej się tak łączy z pokolenia w pokolenie , tym rychlej się basy poprawią . Ten sposób hodowli jest chowem osobnym dalszym słowa tego znaczeniu. Prowadzenie tego sposobu w dalszym ciągu doprowadza do hodowli w czystej krwi , a szczególnie do chowu krewniaczego i kazirodczego , a ten ostatni chów wydaje potomstwo zwyrodniałe pod względem budowy i śpiewu . Pierwszym i kardynalnym warunkiem hodowli w czystej krwi jest prowadzenie księgi lęgów , do czego obrączka zamknięta jest tylko środkiem pomocniczym . Co się zaś tyczy dziedziczenia właściwości rodziców przez dzieci ta teoria jest wspólna wszystkim istotom rozmnażającym się i ta właśnie nauka jest nam w hodowli kanarków bardzo pożyteczna . W tej teori nie ma dotychczas reguł stałych , lecz na zasadzie długoletnich doświadczeń zostało stwierdzone że w większości wypadków młode samczyki dziedziczą 2/3 właściwości śpiewu matki , a tylko 1/3 część śpiewu ojca ,,, gdy przeciwnie samiczki dziedziczą 2/3 po ojcu i 1/3 po matce . Na przykład połączenie miernego śpiewaka z pierwszorodną matką dało rezultat : trzech samczyków i cztery samiczki . W tych trzech samczykach dwóch było od 72- 75 punktowych i jeden 60 pkt. Połączenie jednej z powyższych samiczek z pierwszorzędnym śpiewakiem dało średnie i to II kl. śpiewaków Inne znów połączenie pierwszorzędnego śpiewaka z matką mniej dobrą dało w rezultacie śpiewaki średnie , a połączenie matki pierwszorzędnej ze śpiewakiem średnim dało w rezultacie śpiewaki bez zarzutu . Więc gdy rozchodzi się o kupno matek ,należy wybierać je na zasadzie przesłuchiwania ojców istarszych ptaków z tej rodziny . Kto hoduje ptaki na śpiew ,nie powinien łączyć par bez pewnego planu , gdyż musi on charakter śpiewu swoich kanarków znać i dziedziczność każdej parki mieć na widoku . To ostatnie jest szczególnie ważne przy pielęgnowaniu tur ulubionych . Kto do tej sprawy przystępuje bez należytej rozwagi , może mu się zdarzyć , że jego tura ulubiona zwyrodnieje lub zatraci się . Dalej należy uważać , by nie łączyć kanarków z tymi samymi błędami w śpiewie : również śpiew silny nie należy łączyć z silnym / gdyż powstaną "krzykacze" śpiewu miękkiego z miękkim , gdyż pokolenie będzie miało głosy zduszone czyli "płaksiwe" . Nie należy się nigdy obawiać małych błędów ojca silny rozpłodnik z dobrymi turami głównymi może mieć wysoki gwizdek udzier lub twarde dzwonki . Pokolenie tego samca wykaże z całą pewnością synów ,którzy błędów nie będą mieli . Oby te wskazówki uświadomiły młodych hodowców w kierunku rozpoznania śpiewu kanarka , a zastosowanie się do rad hodowlanych da dobre wyniki.